Maślan sodu: Działanie, Wskazania, Przeciwwskazania - Kiedy warto go stosować?
Maślan sodu korzystnie wpływa na funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Specjaliści zalecają jego stosowanie w przypadku chorób jelit, biegunek oraz zaparć. Jednak czy przyjmowanie maślanu może mieć również wpływ na naszą wagę? Odpowiedź brzmi: tak, lecz jest to zależne od indywidualnych czynników oraz całej diety. Wpływ ten może być minimalny w przypadku osób utrzymujących zrównoważony sposób żywienia, jednakże w kontekście długotrwałego spożycia i innych czynników, takich jak aktywność fizyczna czy genetyka, warto skonsultować się z specjalistą w celu uzyskania pełnej informacji i odpowiednich porad dietetycznych.
Czym jest maślan sodu?
Maślan sodu, będący solą sodową kwasu masłowego, stanowi istotny składnik chemiczny. Kwas ten jest naturalnie obecny w ludzkim jelicie grubym, odgrywając korzystną rolę w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego. Jest syntetyzowany przez bakterie jelitowe, w tym m.in. Clostridium spp., Eubacterium spp., Fusobacterium spp., oraz Butyrivibrio spp., przeważnie z nieprzetworzonych węglowodanów.
Kwas masłowy oddziałuje bezpośrednio na florę jelitową oraz na ściany przewodu pokarmowego. Dodatkowo, wykazuje pośrednie działanie na inne narządy i tkanki, również poza układem pokarmowym.
Zastosowanie
Maślan sodu jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym do produkcji preparatów mających na celu uzupełnienie niedoborów kwasu masłowego. Jest to substancja o stałym stanie skupienia, charakteryzująca się większą stabilnością i łagodniejszym zapachem w porównaniu z kwasem masłowym.
Właściwości
Maślan sodu, gdy zostanie podany, łatwo przekształca się w jelicie w kwas masłowy. Ten ostatni stanowi główne źródło energii dla kolonocytów, czyli komórek nabłonka jelit, odpowiadając za aż 80% wytworzonej energii. Oprócz kwasu masłowego, pozostałe 20% energii dostarczają kwasy octowy i propionowy. Według badań, kwas masłowy może zapewnić organizmowi nawet 5-10% całkowitej energii.
Kwas masłowy wykazuje także działanie proapoptyczne, wspierając zaprogramowaną śmierć własnych komórek, co przyczynia się do utrzymania równowagi w organizmie. Dodatkowo, hamuje nadmierny wzrost komórek nabłonka jelit, co może zapobiegać przekształceniu się tych komórek w nowotwory. Chroni również komórki przed szkodliwym wpływem różnych czynników, co sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu całych tkanek.
Badania sugerują, że kwas masłowy wykazuje działanie przeciwzapalne oraz immunostymulujące w obrębie nabłonka jelitowego. Dodatkowo reguluje transport cząstek przez nabłonek śluzówki jelita, zmniejsza wrażliwość trzewną, czyli odczuwanie bólu związane z przewodem pokarmowym, oraz wpływa na motorykę jelit.
Jakie są korzyści z zastosowania maślanu sodu?
Lekarze zalecają stosowanie maślanu sodu pacjentom dotkniętym nieswoistymi chorobami jelit, takimi jak:
- Choroba Leśniewskiego-Crohna,
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- Zespół jelita wrażliwego (IBS - Irritable Bowel Syndrome).
Badania wskazują, że główną przyczyną tych schorzeń może być niedobór kwasu masłowego. Brak tego związku prowadzi do zaburzeń procesów regeneracji nabłonka oraz osłabienia barierowej funkcji jelit, co z kolei sprzyja rozwojowi chorób, zarówno w jelicie grubym, jak i cienkim.
Ponadto, maślan sodu powinny suplementować osoby:
- Zwiększonego ryzyka wystąpienia nowotworu przewodu pokarmowego,
- Cierpiące na operacyjne zapalenie jelita,
- Zmagające się z zapaleniami jelit po chemio- i radioterapii,
- Po resekcjach fragmentów jelit.
Maślan sodu może być również pomocny w terapii zapalenia zbiornika jelitowego oraz choroby uchyłkowej jelit.Wraz z wiekiem naturalny poziom kwasu masłowego w jelitach maleje, dlatego też lekarze zalecają suplementację maślanu osobom starszym.
Maślan sodu – jak stosować?
Aby osiągnąć pełny efekt fizjologiczny, zaleca się stosowanie preparatów zawierających maślan sodu przez co najmniej trzy miesiące. Zalecane dawkowanie wynosi 300 mg czystego maślanu sodu na dobę. Preparaty dostępne na rynku zazwyczaj dawkuje się 2 razy dziennie – po 1 kapsułce rano i wieczorem. Pamiętaj, że efekt terapeutyczny maślanu jest odwracalny i stopniowo zanika po zaprzestaniu stosowania preparatu.
Maślan sodu – skutki uboczne
Maślan sodu w przewodzie pokarmowym przekształca się w kwas masłowy, który naturalnie występuje w naszym organizmie. Preparaty zawierające maślan sodu są zatem dobrze tolerowane. W odpowiednich dawkach nie powinny one powodować skutków ubocznych.
Maślan sodu – przeciwwskazania
W przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik preparatu, należy zachować ostrożność podczas jego przyjmowania. Kapsułki zawierające maślan sodu należy przyjmować w całości, bez rozgryzania czy wysypywania zawartości. Nie powinny ich stosować dzieci poniżej 7. roku życia oraz osoby, które mają trudności z połykaniem.
Dietetyczne środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego zawierające maślan sodu pacjenci powinni przyjmować pod nadzorem lekarza.